Sprzęt komputerowy - Technologie

Karta czy sterownik? Yuan Radeon 9600

2005-10-17 00:00:00

Karta czy sterownik?

W dzisiejszych czasach, gdy następna edycja naszej ulubionej gry powoduje, iż liczba FPS spada poniżej zauważalnej granicy 25 klatek na sekundę, a kursor zaczyna niepokojąco „skakać” po ekranie zastanawiamy się nad wymianą komputera. Czasami natomiast wystarczy tylko zakup karty z wyższej półki. Wybór zazwyczaj pada na Radeony 9550 i 9600 oraz GeForce FX 5500, 5600, 5700 i im podobne. Cena około 500 zł to niewielki wydatek, tym bardziej, gdy chcemy aby liczba klatek znacząco skoczyła do góry. Bardzo często się też zdarza, co nas strasznie irytuje, gdy np. kolegi Radeon ma dużo lepsze osiągi. „Przecież to też jest Radon 9600!”. Taki stan rzeczy spowodowany jest nie tylko różnymi platformami (inny procesor, płyta, RAM), ale także samymi kartami. Różne firmy montują oprócz samego GPU (lub VPU) inne, jak zarazem ważne podzespoły, a także pozwalają sobie na pewny OVERCLOCK procesora i pamięci, lub czasem spotykany DOWNCLOCK (np. w celu zastosowania biernego chłodzenia). Według niektórych źródeł przy użyciu różnych sterowników otrzymujemy różne wyniki. Postanowiłem to sprawdzić.

W artykule skupiłem się na karcie Radeon 9600 firmy XpertVision. Po otworzeniu pudełka znajdujemy jedynie płytę ze sterownikami, kartę oraz kabel S-Video. Żadnej instrukcji obsługi, ani przewodnika „Szybka instalacja”. Karta jest przystosowana do złącza AGP 8X. Już przy próbie włożenia karty napotkałem mały problem: Gniazdo DVI zostało osadzone blisko końca śledzia, co stwarza utrudnienia przy montażu, demontażu karty (zapiera ono o obudowę). Po wystartowaniu systemu operacyjnego oraz przeszukaniu płyty instalacyjnej dopiero odnajdujemy instrukcję obsługi w formacje PDF oraz oficjalne sterowniki ATI Catalyst.

Yuan Radeon 9600

Karta jest oparta na procesorze graficznym RV350 taktowanym na 324MHz. Nazwa podpowiada, że jest to ekonomiczna wersja procesora R350, następcy układów R300. RV350 wyróżnia od poprzednika nowy kontroler pamięci, poprawiona technologia Hyper Z III+ pozwalająca na bezstratną kompresję Z bufora w stosunku 24:1 oraz technologia SmoothVision 2.1. Różnica pomiędzy RV350 a R350 to silnik graficzny. W wersji ekonomicznej zastosowany został SmartShader 2.0, w przeciwieństwie do R350 – SmartShader 2.1.

Jako pamięć użyto moduły DDR 256Mb, 5ns firmy Mosel Vitelic taktowane na 358MHz. Są to bardzo wolne pamięci jak na kartę ze średniej półki cenowej. Moduły o czasie dostępu 5ns montowane są przecież już w najtańszych kartach, takich jak GeForce 440MX.

Chłodzenie karty jest dość skąpe, mały radiator wraz z wiatraczkiem na VPU oraz brak radiatorów na modułach pamięci, co uniemożliwia większe zmiany prędkości. Karta posiada standardowo wyjścia CRT, S-Video oraz DVI.

Karta w pełnej okazałości

Do testów użyłem najnowszych dostępnych na Internecie sterowników. Ati Catalyst 4.9, Omega Drivers 2.5.67 oraz DNA 2.9.4.9. Podczas instalacji największe pole do wyboru dają sterowniki DNA. Drugie miejsce otrzymuje Omega a trzecie oficjalne Catalysty.

Firma Ati, pomimo iż jest w czołówce producentów kart graficznych, nie serwuje nam sterowników pozbawionych wad. Świadczyć już może o tym wychodzące łaty do różnych gier: m.in. GTA3 czy DOOM3. Niektóre pliki już w czasie instalacji stwarzają problemy, albo po zainstalowaniu nie startują same sterowniki, albo dodatkowe oprogramowanie, np.: Taki ekran ujrzałem włączeniu Ati Catalyst Control Center. Sterowniki Omega podczas instalacji dodatkowo dają wybóry silnika OpenGL. Zwykły i wolny, oraz ulepszony i szybszy, który jednak w nowych grach może pewne problemy. Sterownik DNA natomiast dają wybór specjalnych silników OpenGL do gier takich jak: Doom3, Call of Duty, Counter Strike, RTCW ET. Do wyboru są także tematy graficzne. Między innymi różne ikonki i grafiki. Wybrać możemy także pomiędzy optymalizacją silnika graficznego. Instalator daje do wybory cztery pozycje: NormalFPS, HighFPS, UltraFPS, InsaneFPS, jednak nie jest to nic innego jak zmiana z lepszej jakości na większą wydajność, która znajdziemy w zakładce 3D okna Zaawansowane we właściwościach pulpitu.

Benchmarki za pomocą aplikacji opartych na DirectX nie dają dużych różnic. W prędkości wygrywają sterowniki Omega. Natomiast Catalysty oraz DNA dają podobne wyniki (dla sterowników Catalyst jakość obrazu jest równa dla jak dla DNA UltraFPS. Większych różnic możemy się dopiero doszukać w aplikacjach opartych na OpenGL. Jak stwierdzono na stonie MadOniona zastosowanie silnika OpenGL dla danej gry przyspiesza ją nawet o kilkadziesiąt procent, jednak o tym w następnym artykule. Sterowniki Omega pozwalają na przetaktowanie karty graficznej, nawet dla zabezpieczanych Radonów 9600 bez przymusu wgrywania drugiego biosu.. Służy do tego aplikacja RadLinker, jednak nie udało mi podbić prędkości. Pomimo przestawienia „suwaków” i zmiany wartości aplikacje testujące wciąż pracowały z tą samą prędkością, lub co gorsza zawieszały się. Na trzy próby raz tylko VPU Recover zresetował akcelerator bez konieczności ponownego rozruchu komputera.

Jednak często aby zapewnić karcie poprawną pracę przy zwiększonych prędkościach musimy nie tylko zapewnić lepsze chłodzenie, ale także podbicie napięcia zasilającego procesor graficzny. Jest to już zajęcie dla zaawansowanych użytkowników komputera. Gwarancja nie zostanie nam udzielona, gdy karta została poddana jakiejkolwiek ingerencji w jej budowę, lub choćby kodu biosu.